Czynności migracyjne zostały przeprowadzone przez ośrodki migracyjne ksiąg wieczystych przy użyciu systemu informatycznego w oparciu o ustawę z dnia 14 lutego 2003 r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym, zwaną ustawą migracyjną oraz w oparciu o rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy, a w szczególności o:

1. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu przenoszenia treści dotychczasowej księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym.
2. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym.

Migracji podlegają wszystkie księgi wieczyste założone lub urządzone od 1 stycznia 1947 r., jak również treść ksiąg hipotecznych (gruntowych, wieczystych) założonych przed dniem 1 stycznia 1947 r. zwanych księgami dawnymi.

Charakterystyczną cechą zakładania i prowadzenia księgi wieczystej w systemie informatycznym jest pozostawienie dotychczasowego modelu księgi wieczystej wprowadzonego zgodnie z ustawą z dnia 1 stycznia 1947 r., a więc jej czterech działów. Przekształceniu natomiast uległa budowa wewnętrzna każdego z 4 działów księgi wieczystej. Dotychczasowy podział działów na łamy został zastąpiony podziałem na rubryki i pola, które z kolei mogą być podzielone na podrubryki i podpola.

W trakcie przenoszenia treści księgi wieczystej do systemu informatycznego migracji podlegają wszystkie niewykreślone wpisy, wzmianki lub adnotacje, z wyłączeniem: podpisów, wpisów wykreśleń, zmian wpisów wykreślonych oraz wpisów dotyczących wydzielenia części nieruchomości gruntowych.

Przenoszenie treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym dokonuje się w sposób, który uniemożliwia zmianę treści lub zakresu ujawnionych w księdze wieczystej praw i roszczeń. Zasada ta dotyczy również sprostowania dostrzeżonych usterek wpisów, takich jak niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

W razie stwierdzenia, że dla tej samej nieruchomości prowadzone są dwie lub więcej ksiąg wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu ostrzeżenia dokonuje się we wszystkich księgach wieczystych założonych dla tej nieruchomości.

Co oznacza komentarz do migracji w księdze wieczystej?

Jak już wcześniej wspomniano, wraz z wprowadzeniem księgi wieczystej w formie elektronicznej, zachowano dotychczasowy podział księgi wieczystej na cztery działy, natomiast przekształceniu uległa struktura każdego z nich. W miejsce łamów zostały wprowadzone rubryki i pola, które mogą z kolei być podzielone odpowiednio na podrubryki i podpola.

Taki podział wewnętrzny poszczególnych działów księgi wieczystej spowodował konieczność dostosowania sposobu przenoszenia do księgi wieczystej informacji zawartych w księdze dawnej. Nie zawsze informacje ujęte w dotychczasowej księdze wieczystej można było przenieść wprost do księgi wieczystej prowadzonej w systemie elektronicznym. Z uwagi na powyższe każdy dział księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym został „wyposażony” w rubrykę „Komentarz”.

Poszczególne działy księgi wieczystej: I-O, I-Sp, III i IV, których treść została przeniesiona do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym zawierają rubrykę „Komentarz” oznaczoną odpowiednio: 1.9 w dziale I-O, 1.14 w dziale I-Sp, 3.7 w dziale III i 4.7 w dziale IV, składającą się z jednego pola: „Komentarz do migracji”, odpowiednio:

• 1.9.0.1 w dziale I-O,
• 1.14.0.1 w dziale I-Sp,
• 3.7.0.1 w dziale III,
• 4.7.0.1 w dziale IV

zawierającego w odpowiednich polach:

• w podpolach oznaczonych literą A wprowadzono wpisy lub części wpisów ujawnionych w księdze wieczystej w toku migracji, które zawierają treści nieobjęte strukturą księgi wieczystej, a także projekty wpisów przeniesionych z dotychczasowej księgi wieczystej;
• w podpolach oznaczonych literą B wprowadzono ostatni numer aktualnego lub wykreślonego wpisu w danym dziale w dotychczasowej księdze wieczystej, której treść została przeniesiona do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym.

Dział II księgi wieczystej (Własność) zawiera rubrykę 2.8 „Komentarz” składającą się z jednego pola 2.8.0.1 „Komentarz do migracji” zawierającego w podpolu A: wpisy lub części wpisów, ujawnione w księdze wieczystej w toku migracji, które zawierają treść nieobjętą strukturą księgi wieczystej, a także projekty wpisów przeniesione z dotychczasowej księgi wieczystej.

Jakie informacje można znaleźć w rubryce „Komentarz”?

W dziale I-O „Oznaczenie nieruchomości” w rubryce „Komentarz” wprowadza się najczęściej opisy gruntu, sposobu korzystania z nieruchomości, dane geodezyjne, termin użytkowania wieczystego.

W dziale I-Sp ”Spis praw związanych z własnością” w rubryce”Komentarz” wprowadza się najczęściej wpisy dotyczące oznaczenia numeru księgi wieczystej nieruchomości.

W dziale II ”Własność” w rubryce „Komentarz” wprowadza się najczęściej słownie udziały w prawie własności np. „prawo własności na rzecz Barbary i Piotra w częściach równych”.

W dziale III „Prawa, roszczenia i ograniczenia” wprowadza się pełne określenie ograniczonego prawa rzeczowego (np. prawo przechodu każdoczesnego właściciela działki nr… przez działkę w celu utrzymania studni w stanie umożliwiającym całoroczny pobór wody).

W dziale IV „Hipoteka” określa się najczęściej cel, na jaki bank udzielił kredytu hipotecznego, dane wierzycieli, termin spłaty kredytu.

Jak uzyskać informację, co dokładnie oznacza dany komentarz?

Jeśli w analizowanej księdze wieczystej natkniemy się na wpis w rubryce „Komentarz”, którego treść jest dla nas niejasna, powinniśmy zwrócić się do sądu wieczystokięgowego o sporządzenie odpisu lub wypisu dokumentu załączonego do akt księgi wieczystej, którego dotyczy komentarz, którego treść nie zmieściła się w działach elektronicznej księgi wieczystej, pomimo że była dokonana w księdze papierowej.

Poznanie pełnej treści dokumentu, którego tylko część została wpisana do księgi wieczystej prowadzonej w systemie elektronicznym w rubryce „Komentarz”, może mieć istotne znaczenie przy zbywaniu nieruchomości albowiem wpisy w podpolu A wpływają na stan prawny nieruchomości, w przeciwieństwie do wpisu ujawnionego w podpolu B, który ma charakter jedynie techniczny.

„Komentarz do migracji” może na przykład informować, że złożony do księgi wieczystej wniosek o wpis – np. ograniczonego prawa rzeczowego, znajduje się w innej księdze wieczystej o numerze ……, bądź że we wskazanym dziale znajdują się nieczytelne wpisy w języku obcym.

Dokument, którego treść nie mieści się w księdze wieczystej prowadzonej w formie elektronicznej, może być wydany przez sąd w formie odpisu po złożeniu wniosku przez osobę zainteresowaną – posiadającą interes prawny (zob. Wniosek o wydanie odpisu dokumentu z akt księgi wieczystej).

Czy można wykreślić “Komentarz do migracji” z księgi wieczystej?

Dane w rubryce „Komentarz”, które dotyczą oznaczenia nieruchomości, podlegają wykreśleniu z księgi wieczystej z chwilą pierwszego sprostowania oznaczenia nieruchomości.

W przypadku wykreślenia lub przeniesienia do struktury księgi wieczystej wpisu lub części wpisu z podpola A w polu „Komentarz do migracji” w tym samym polu sąd wpisuje adnotację o wykreśleniu lub przeniesieniu, zawierającą datę, podstawę wykreślenia lub przeniesienia oraz informację, czy nastąpiła ona z urzędu czy na wniosek (§132.2.3 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym).

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
2. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu przenoszenia treści dotychczasowej księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym.
3. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym.