Czy istnieje obowiązek założenia księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu?

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym i jako takie podlega ujawnieniu w księdze wieczystej. Tego rodzaju zapis został umieszczony w Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Art. 244 § 1.

Potwierdzeniem wymienionego zapisu jest Art. 1 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, którego treść brzmi:

“Księgi wieczyste mogą być także prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego i prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej”.

Z treści Art. 1 wynika, że nie ma „twardego” obowiązku zakładania księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Kiedy założenie księgi wieczystej okazuje się być konieczne?

Z uwagi na funkcję, jaką pełnią księgi wieczyste, założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowi nie tylko gwarancję bezpiecznego obrotu nieruchomościami, ale również zabezpieczenia kredytu hipotecznego.

Istnieją sytuacje, w których posiadanie założonej księgi wieczystej dla własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu jest nieuniknione. Jedną z takich sytuacji jest np. zamiar zaciągnięcia kredytu hipotecznego w banku na remont bądź nabycie nieruchomości. Może się okazać, że właśnie z braku założonej księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, decyzja banku o udzieleniu kredytu będzie negatywna albowiem dla nieruchomości, która nie ma założonej księgi wieczystej, nie można ustanowić hipoteki (Art. 67 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece):

“Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej”.

Istota hipoteki została zawarta w Art. 65 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Zgodnie z treścią wymienionego artykułu celem hipoteki jest zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, bez względu na to czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.

Zapewne nieruchomość, która posiada założoną księgę wieczystą, jest nieruchomością „bardziej wiarygodną” na rynku nieruchomościami, aniżeli nieruchomość, która w chwili zbycia nie posiada założonej księgi wieczystej.

Przeczytaj: Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego a prawo odrębnej własności

Jakie dokumenty należy złożyć wraz z wnioskiem o założenie księgi wieczystej?

Założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu dokonuje się na podstawie wskazania ujętego w akcie notarialnym sporządzanym przez notariusza w chwili nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego bądź też poprzez złożenie wniosku po zawarciu umowy, bezpośrednio do sądu wieczystoksięgowego.

Wniosek o założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego powinien zawierać:

1. Oznaczenie miejsca położenia i powierzchni lokalu lub domu jednorodzinnego.
2. Wymienienie osoby, której to prawo przysługuje.
3. Powołanie tytułu nabycia tego prawa.
4. Wyszczególnienie wszystkich ograniczonych praw rzeczowych ograniczających spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, bądź w przypadku braku takich ograniczeń należy złożyć oświadczenie o braku jakichkolwiek ograniczeń.

Do wniosku dołącza się (§ 107 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym):

• zaświadczenie wydane przez właściwą spółdzielnię o położeniu i powierzchni lokalu, zawierające także oznaczenie nieruchomości, z którą lokal jest związany, tj. zawierające informację o numerze KW nieruchomości, z którą związany jest lokal – nieruchomość, na której położony jest budynek, w którym znajduje się lokal,
• dokumenty stwierdzające nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu – może to być umowa sprzedaży, darowizny, zamiany, orzeczenie sądu lub inne dokumenty przenoszące to prawo.

Przeczytaj: Mieszkania spółdzielcze na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym

Jakie informacje zawiera księga wieczysta prowadzona dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu?

Księga wieczysta dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu prowadzona jest tak samo, jak księga wieczysta dla prawa własności. Składa się z czterech działów zawierających informacje o właścicielach, użytkownikach wieczystych, prawach i ograniczeniach w wymienionych prawach:

Dział I-O – Oznaczenie nieruchomości – obejmuje szczegółowe informacje o położeniu lokalu, jego metrażu, rodzaju pomieszczeń, z których się składa itp., a także oznaczenie nieruchomości, z którą jest on związany (podrubryka 1.4.2),
Dział I- Sp – Spis praw związanych z własnością – w rubrykach 1.11.1.3 wpisuje się rodzaj prawa, w rubryce 1.11.1.4 wpisuje się treść prawa innego niż własność np. „spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu”.
Dział II – Własność – obejmuje informacje o osobach, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Dział III – Prawa, roszczenia i ograniczenia – obejmuje wpisy dotyczące ograniczonego prawa rzeczowego.
Dział IV – Hipoteka – obejmuje informacje o ewentualnych hipotekach obciążających nieruchomość.

Ile kosztuje założenie księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego?

Założenie księgi wieczystej wiąże się z poniesieniem opłat stałych, do których należą:

• opłata stała w kwocie 100 złotych – pobierana od wniosku o założenie księgi wieczystej,
• opłata stała kwocie 200 złotych – pobierana od wniosku o wpis w księdze wieczystej ograniczonego prawa rzeczowego (hipoteka),
• opłata stała w kwocie 150 zł od wniosku o wpis w księdze wieczystej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności.

Od 31.07.2007r. nie ustanawia się już spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
2. Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
3. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym.
4. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.