Z tego artykułu dowiesz się:

Kredyt hipoteczny a rozwód. Jak spłacać kredyt po zakończeniu małżeństwa?

Rozwód i kredyt hipoteczny to problem dla wielu rozstających się małżeństw, ponieważ nie wiadomo co zrobić ze wspólnym zobowiązaniem po rozstaniu. Z punktu widzenia banku rozwód bowiem niczego nie zmienia, a więc za spłatę kredytu odpowiedzialne pozostają te same osoby. Sprawdź zatem, jak spłacać kredyt po zakończeniu małżeństwa – czy można go na przykład podzielić lub przepisać na jedną osobę.

Według danych BIK na koniec roku 2022 w Polsce było około 2,5 mln aktywnych umów dotyczących kredytów hipotecznych, przy jednoczesnym udziale około 4 mln kredytobiorców spłacających te zobowiązania. Różnice w liczbie wynikają z faktu, że wiele umów zawieranych jest przez więcej niż jedną osobę, często przez małżeństwa. Kwestia rozwodu a kredyt hipoteczny może niestety dotyczyć wielu z nich, ponieważ w Polsce rozpada się już nawet co trzeci związek małżeński.

Rozwód a kredyt hipoteczny i przepisy prawne

Prawny aspekt rozwodu przede wszystkim prowadzi do zakończenia wspólności majątkowej małżonków oraz podziału ich majątku, co obejmuje także mieszkanie zakupione na kredyt. Co do samego kredytu hipotecznego, przepisy są mało precyzyjne. Sąd zajmuje się głównie podziałem aktywów małżonków, a nie ich zobowiązań. Niemniej istnieją regulacje pozwalające na zwolnienie jednego z małżonków z długu i przejęcie spłaty przez drugiego, a także na włączenie osoby trzeciej jako nowego współkredytobiorcy.

Kto spłaca kredyt hipoteczny po separacji?

Dla instytucji finansowej nie ma większego znaczenia, czy osoby, które wcześniej zaciągnęły wspólny kredyt hipoteczny, nadal pozostają w związku małżeńskim. Przez cały okres trwania umowy są one traktowane jako współkredytobiorcy, którzy ponoszą wspólną odpowiedzialność za spłatę zadłużenia.

W przypadku więc, gdy wcześniej został zaciągnięty kredyt hipoteczny, a separacja została ustalona, na przykład po 5 latach spłaty, bank nie będzie ingerować w relacje pomiędzy byłymi małżonkami, o ile raty kapitałowo-odsetkowe będą nadal regulowane – wspólnie lub osobno, przez jednego z małżonków. Jak spłacać kredyt po zakończeniu małżeństwa, pozostaje zasadniczo wyłącznie w rękach samych byłych małżeństw.

Rozdział majątku po separacji – jak postępować z kredytem i nieruchomością?

Jak już wspomniano, separacja oznacza rozdział majątku między byłymi małżonkami. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy małżonkowie wcześniej ustalili rozdzielność majątkową, na przykład poprzez notarialną umowę. W takim przypadku każdy z małżonków posiada osobisty majątek, który nie podlega podziałowi.

W przypadku kredytu hipotecznego, do podziału głównie trafia mieszkanie lub dom, które zostały nabyte za pomocą wspólnego kredytu. Byli małżonkowie mogą dokonać podziału takiej wspólnej nieruchomości drogą umowną lub poprzez postępowanie sądowe. W pierwszym przypadku konieczne jest zawarcie umowy przed notariuszem, aby zmiana własności nieruchomości została uwzględniona w księdze wieczystej.

W przypadku braku porozumienia co do podziału majątku, małżonkowie powinni złożyć wniosek do sądu o jego rozstrzygnięcie. Warto zauważyć, że sąd podejmuje to działanie na podstawie odrębnego wniosku, a nie automatycznie w ramach sprawy rozwodowej.

Jeśli chodzi o podział nieruchomości, małżonkowie mogą dokonać tego według własnego uznania poprzez porozumienie. W przypadku postępowania sądowego, sąd powinien kierować się art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, w tym również w nieruchomościach, wynoszące 50%. Po orzeczeniu rozwodu, byli małżonkowie stają się współwłaścicielami nieruchomości w proporcjach ułamkowych.

Co można zrobić z podzieloną nieruchomością? Małżonkowie mają kilka opcji:

Jedno z nich może przejąć mieszkanie i wówczas powinno zapłacić drugiemu ex-partnerowi równowartość połowy nieruchomości.
Mieszkanie można sprzedać, a uzyskane środki mogą być wykorzystane do spłaty kredytu, a pozostała kwota podzielona między byłych małżonków.

Co się dzieje z kredytem hipotecznym po separacji? Sąd nie ingeruje w tę kwestię, więc umowa kredytowa pozostaje w mocy na tych samych zasadach. Bez znaczenia jest, jak nieruchomość nabyta za pomocą kredytu została podzielona. Nawet jeśli została przepisana na jednego z byłych małżonków, bank nadal ma prawo żądać spłaty zadłużenia od obojga, którzy są solidarnymi dłużnikami zgodnie z umową.

W jakich sytuacjach kredyt hipoteczny przechodzi na jednego z byłych małżonków po separacji?

Najczęściej po separacji dochodzi do podziału nieruchomości, ale kredyt hipoteczny nie podlega takiemu samemu podziałowi. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły.

Rozwód a kredyt hipoteczny zaciągnięty przed małżeństwem

Pierwszym wyjątkiem jest sytuacja, gdy rozwód następuje, ale kredyt hipoteczny był zaciągnięty przed zawarciem małżeństwa tylko przez jednego z byłych małżonków. W takiej sytuacji po separacji, to ten jedyny pozostaje jedynym kredytobiorcą i jest odpowiedzialny za kontynuację spłaty rat. Nieruchomość, którą kupił na kredyt, pozostaje jego osobistym majątkiem i nie podlega podziałowi.

Warto tu zauważyć, że zgodnie z art. 28 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeśli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek ma jedynie prawo do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny w trakcie małżeństwa. Nie posiada on żadnych praw własności do tej nieruchomości. Jeśli jednak uczestniczył w spłacie kredytu, może wystąpić do sądu o zwrot poniesionych kosztów od swojego byłego partnera.

Rozwód a kredyt hipoteczny zaciągnięty po małżeństwie

Jeśli kredyt hipoteczny został zaciągnięty po ślubie przez oboje małżonków, to po separacji nadal powinni oni wspólnie spłacać ten kredyt. Jednak po podziale nieruchomości może to wydawać się niesprawiedliwe, więc rodzi się pytanie, jak podzielić kredyt hipoteczny po separacji? Częstym rozwiązaniem jest przejęcie kredytu przez małżonka, który chce pozostać w nieruchomości lub któremu ta nieruchomość przypadła w wyniku podziału majątku. Wymaga to złożenia stosownego oświadczenia w banku i zwolnienia z długu drugiego byłego małżonka.

Rozwód z orzeczeniem winy a kredyt hipoteczny

Rozwód z orzeczeniem winy nie ma wpływu na kredyt hipoteczny. Sąd nie zajmuje się podziałem zobowiązań, więc nie może „karnie” obciążyć spłatą kredytu małżonka uznawanego za winnego rozpadu małżeństwa. Orzeczenie o winie nie ma również znaczenia dla banku, który nadal traktuje byłych małżonków jako wspólnych dłużników.

Jedyną możliwością w takiej sytuacji jest nierówny podział majątku. Na wniosek jednego z byłych małżonków sąd może orzec nierówne udziały w majątku wspólnym (również w nieruchomościach), jeśli istnieją ku temu ważne powody. Zazwyczaj dzieje się to, gdy drugi małżonek nie przyczyniał się znacząco do zaspokajania potrzeb rodziny, na przykład przez brak udziału w utrzymaniu dzieci lub przez zadłużenia spowodowane nałogami, takimi jak alkoholizm czy hazard.

Sprawdź: Kredyt bez zgody współmałżonka. Czy jest możliwy? Do jakiej kwoty?

Co zrobić, jeśli były małżonek nie spłaca kredytu po separacji?

Zdarza się, że jedna ze stron po rozwodzie nie ma zamiaru uregulować swojej części kredytu, szczególnie jeśli nie ma już praw do nieruchomości lub po prostu nie zamieszkuje w niej. Co w takiej sytuacji? Wydaje się to logiczne, ale niekoniecznie zgodne z prawem.

W takim przypadku bank ma prawo nałożyć konsekwencje na osobę, która regularnie reguluje raty kredytu. W oczach banku byli małżonkowie są wspólnie zadłużeni, odpowiadają więc wzajemnie za spłatę zadłużenia. Jeśli więc twój były małżonek nie spłaca kredytu hipotecznego, będziesz musiał/a to zrobić samodzielnie, w przeciwnym razie bank może nałożyć odsetki karne, co może prowadzić do windykacji, a nawet utraty nieruchomości.

Czasem może się zdarzyć, że nie będziesz w stanie spłacić rat samodzielnie. W takim przypadku warto zwrócić się do banku z prośbą o zmniejszenie rat. Bank z pewnością będzie zainteresowany regularną spłatą kredytu, niezależnie od tego, czy dokonuje jej były mąż, czy była żona. Jeśli zmniejszenie rat pozwoli na regularne wpłacanie odpowiednich kwot na konto banku, instytucja kredytująca najprawdopodobniej przychyli się do prośby klienta.

Jak spłacać kredyt po zakończeniu małżeństwa, jeśli nie chcesz go dalej regulować? Możesz przenieść go na drugiego byłego małżonka lub wymienić współkredytobiorcę.

Przeniesienie kredytu hipotecznego na jedną osobę

Byli małżonkowie mają możliwość ubiegania się o przepisanie zobowiązania kredytowego na jedną z nich, na przykład na tę, która przejmuje całą nieruchomość na własność. Taka opcja wydaje się być najbardziej rozsądna. Procedura ta wymaga jednak złożenia stosownego wniosku w banku oraz podpisania aneksu do umowy kredytowej. Dodatkowo, konieczne jest uzyskanie zgody byłego małżonka, który ma zostać wyłączony z umowy.

Przed przepisaniem umowy kredytu hipotecznego na jedną ze stron, bank dokona gruntownej analizy sytuacji i oceni, czy usunięcie jednego z dłużników nie jest zbyt ryzykowne. Istotnym kryterium jest zdolność kredytowa osoby, która ma przejąć samodzielnie spłatę zobowiązania. Bank oceni bieżące dochody klienta, które mogą pochodzić z różnych źródeł, oraz uwzględni wszelkie wydatki, w tym potencjalne alimenty.

Zamiana współkredytobiorcy

W pewnych sytuacjach istnieje opcja przeniesienia kredytu hipotecznego na inną osobę, która zastąpi jednego z byłych współmałżonków jako współkredytobiorca. Ta osoba może być rodzicem, rodzeństwem, przyjacielem lub nowym partnerem lub partnerką kredytobiorcy.

Proces przeniesienia zobowiązania na inną osobę oraz jej dołączenie do grona solidarnych dłużników poprzedzany jest zawsze oceną zdolności kredytowej oraz sprawdzeniem historii kredytowej w Biurze Informacji Kredytowej tej osoby.

Czy istnieją przypadki, w których przeniesienie kredytu na jedną osobę jest niemożliwe?

Nie zawsze można przenieść kredyt na jedną osobę. Może to być problem w różnych sytuacjach, takich jak:

Gdy osoba, która ma przejąć kredyt, nie ma odpowiedniej zdolności kredytowej.
Gdy drugi współkredytobiorca, czyli drugi małżonek, nie zgadza się na przeniesienie kredytu.
Gdy bank nie wyraża zgody na przeniesienie kredytu.

Jak zrezygnować z kredytu hipotecznego w takich sytuacjach? Jednym z szybszych sposobów na uwolnienie się od zobowiązania jest sprzedaż nieruchomości zakupionej za pieniądze z kredytu hipotecznego. W ten sposób można wcześniej spłacić kredyt hipoteczny, a rozwód nie będzie miał wpływu na tę decyzję.

Jak spłacać kredyt po zakończeniu małżeństwa? Inną możliwością jest porozumienie między byłymi małżonkami, którzy mogą po prostu ustalić, że jedna osoba będzie spłacać zobowiązanie, bez formalnego przeniesienia kredytu. Jednak w tym przypadku istnieje ryzyko, że jeśli były partner zaniecha spłaty, bank będzie dochodził swoich roszczeń także od drugiej osoby.

Warto pamiętać!

Można się zabezpieczyć przed takimi sytuacjami, na przykład poprzez podpisanie porozumienia u notariusza. W takiej sytuacji, jeśli były małżonek nie wywiąże się z przyjętego zobowiązania, bank będzie mógł dochodzić spłaty również od drugiej osoby, która wówczas może wystąpić do sądu o zwrot wpłaconych środków w ramach tzw. roszczenia regresowego.

Jak przejąć kredyt hipoteczny po rozwodzie?

Gdy już rozprawa rozwodowa została załatwiona przez sąd, jeśli zamierzasz przejąć kredyt hipoteczny, zaleca się najpierw próbę porozumienia się z byłym małżonkiem w tej kwestii. Zgoda współkredytobiorcy jest niezbędna do zwolnienia go z długu i przepisania umowy kredytowej na Ciebie.

Jak spłacać kredyt po zakończeniu małżeństwa? Następnie należy udać się do banku i złożyć wniosek o podpisanie aneksu do umowy kredytowej. Bank może zażądać dodatkowych dokumentów, takich jak orzeczenie sądowe o rozwodzie, orzeczenie o podziale majątku, ewentualna umowa o przejęciu nieruchomości przez jednego z małżonków, odpis z księgi wieczystej, oraz dokumenty potwierdzające dochody osoby przejmującej spłatę zobowiązania.

Jeśli nie uda się osiągnąć porozumienia z byłym małżonkiem, warto skonsultować się z prawnikiem, który doradzi, jak podzielić kredyt po rozwodzie.

Warto wiedzieć: Czy można przystąpić do kredytu ze współwnioskodawcą?

Czy trzeba powiadomić kredytodawcę o rozwodzie?

Na samym końcu warto rozważyć, czy istnieje konieczność poinformowania banku o rozwodzie. W umowie dotyczącej kredytu hipotecznego zazwyczaj określone są sytuacje, które kredytobiorca musi zgłosić bankowi. Zwykle obejmują one wszystkie okoliczności mające wpływ na sytuację finansową kredytobiorcy lub zmianę stanu prawnego lub technicznego nieruchomości. W związku z tym informowanie banku o rozwodzie wydaje się być niezbędne, szczególnie gdy następuje przepisanie nieruchomości na jedną osobę lub brak porozumienia w sprawie dalszej spłaty kredytu.

Dodatkowe źródła:

https://www.prawo.pl/biznes/po-rozwodzie-kredyt-pozostaje-wspolwlasnoscia,519609.html

https://lexlege.pl/kc/ksiega-trzecia-zobowiazania/1985/

http://o-rozwodzie.pl/prawo-do-korzystania-z-mieszkania-nalezacego-do-wspolmalzonka/

https://rozwod-i-podzial-majatku.pl/rozwod-a-kredyt-hipoteczny/

Tutaj nas znajdziesz