Inflacja – definicja

Inflacja to zjawisko, które może znacząco wpływać na naszą codzienną sytuację ekonomiczną. W prostych słowach oznacza ona wzrost cen towarów i usług, co skutkuje tym, że za tę samą kwotę możemy nabyć mniej niż wcześniej. To właśnie spadek tzw. siły nabywczej pieniądza, czyli jego zdolność do zakupu określonych dóbr i usług.

W okresach inflacji zauważamy, że te same pieniądze pozwalają nam na zakup coraz mniejszej ilości produktów, a ceny wielu rzeczy rosną. Warto zrozumieć, że inflacja jest naturalnym zjawiskiem w gospodarce, ale jednocześnie warto dbać o swoją świadomość finansową, aby móc skutecznie zarządzać swoimi finansami w trudniejszych okresach. Dzięki temu jesteśmy w stanie znaleźć strategie, które pomogą nam zminimalizować wpływ inflacji na nasz portfel oraz utrzymać równowagę w naszych finansach osobistych.

Proces inflacji nie ogranicza się jedynie do wzrostu pojedynczych cen, lecz stanowi raczej zjawisko ciągłego podwyższania cen wielu dóbr i usług. W celu monitorowania tych zmian i ich uśredniania, tworzone są indeksy cenowe. Te indeksy koncentrują się na popularnych produktach i usługach, które są powszechnie konsumowane przez ludzi, porównując ich ceny w różnych okresach, na przykład z rokiem poprzednim.

Według danych udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny, w grudniu 2022 roku ceny towarów i usług wzrosły o 16,6% w porównaniu z grudniem 2021 roku, przy czym ceny towarów wzrosły o 17,6%, a usług o 13,4%.

Jeśli spojrzymy na porównanie cen między listopadem 2022 roku a grudniem 2022 roku, wzrost wyniósł 0,1%.

W ciągu całego roku wskaźnik inflacji zgodnie z ogólnie dostępnymi danymi wyniósł 14,4%.

Inflacja to skomplikowane zjawisko, które znacząco wpływa na naszą sytuację ekonomiczną, dlatego ważne jest, abyśmy byli świadomi tych zmian i rozumieli ich wpływ na nasze wydatki.

Rodzaje inflacji

Oto trzy główne rodzaje inflacji:

Inflacja popytowa (pieniężna): Ten typ inflacji pojawia się, gdy wzrost cen jest spowodowany nadmiernym popytem w stosunku do podaży na rynku. Innymi słowy, istnieje większe zapotrzebowanie na towary i usługi, niż jest ich dostępna ilość. Ten rodzaj inflacji nazywany jest również inflacją pieniężną, ponieważ w tym okresie ilość pieniądza w obiegu gospodarczym jest znacznie większa.

Inflacja kosztowa: W tym przypadku wzrost cen produktów i usług wynika z podwyższania kosztów produkcji tych dóbr. Kiedy koszty związane z produkcją rosną, producenci często przekładają te wyższe koszty na ceny końcowe dla konsumentów.

Inflacja strukturalna: Ten rodzaj inflacji występuje, gdy struktura produkcji nie zmienia się w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby nabywców. Oznacza to, że pomimo zmian na rynku i preferencji konsumentów, producenci utrzymują podobne modele produkcyjne, co może wpływać na stabilność cen.

Typy inflacji

Różne typy inflacji oddziałują na naszą gospodarkę w odmienny sposób. Oto cztery główne typy inflacji:

Inflacja pełzająca: Jest to łagodny wzrost cen, który nie przekracza kilku procent rocznie. Ten rodzaj inflacji jest stosunkowo niewielki i mało inwazyjny dla procesów gospodarczych. Inflację pełzającą można skutecznie kontrolować dzięki odpowiednim narzędziom i polityce gospodarczej.

Inflacja krocząca: W tym przypadku ceny rosną o kilkanaście procent, co już wywołuje pewne poruszenie na rynku gospodarczym. Jest to znacznie bardziej zauważalny wzrost cen, który może wpływać na zachowania konsumentów i przedsiębiorstw.

Inflacja galopująca: Gdy wzrost cen na rynku osiąga już liczbę dwucyfrową, mamy do czynienia z inflacją galopującą. To zjawisko powoduje napięcia społeczno-gospodarcze, takie jak strajki, a gospodarka może stawać w miejscu. Przykładem może być dwucyfrowa inflacja, z jaką mieliśmy do czynienia nie tylko w naszym kraju, ale także na świecie.

Hiperinflacja: To ekstremalny wzrost cen, który występuje błyskawicznie. W tym przypadku pieniądz traci na wartości w zastraszającym tempie, a ceny wzrastają z dnia na dzień. Hiperinflacja często jest spowodowana nieprzemyślanym budżetowaniem wydatków państwowych przez rząd.

Przyczyny inflacji

Do najczęściej występujących przyczyn inflacji należą:

• Nadmierna ilość pieniądza w gospodarce.
• Obniżanie stóp procentowych.
• Przeprowadzanie luźniejszej polityki pieniężnej, zwanej także luzowaniem ilościowym.
• Problemy finansowe danego państwa, które skutkują koniecznością pokrywania deficytu budżetowego.
• Wzrost wynagrodzeń pracowników.
• Podwyżki cen surowców energetycznych.
• Wysokie obciążenia podatkowe.
• Obecność monopolu w gospodarce.

Skutki

Jak można przypuszczać, inflacja zazwyczaj nie przynosi korzyści państwu i jego mieszkańcom, a jej skutki obejmują między innymi:

• Spadek wartości pieniądza.
• Obniżenie wartości oszczędności.
• Niestabilność w działalności gospodarczej.
• Wzrost liczby strajków.
• Zmniejszenie motywacji społeczeństwa do wprowadzania zmian.
• Wyższe dochody nominalne.
• Ograniczenia w produkcji z powodu wysokich cen surowców energetycznych.
• Trudności w handlu zagranicznym.

Jak GUS oblicza poziom inflacji?

W celu pomiaru inflacji Główny Urząd Statystyczny (GUS) opiera się na porównywaniu poziomów cen towarów i usług w dwóch porównywalnych okresach. Dodatkowo, GUS korzysta z informacji dotyczących struktury wydatków w gospodarstwach domowych. GUS gromadzi dane poprzez monitorowanie cen ponad 200 tysięcy produktów i usług każdego miesiąca, przy uwzględnieniu całego obszaru kraju.